Azərbaycanda şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi və monitorinqi qaydaları açıqlanıb

Azərbaycanın ümumi təhsil sistemində şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi və monitorinqi qaydaları açıqlanıb.
“Azərbaycan Respublikasında ümumi təhsilin dövlət standartları” sənədinin layihəsinə əsasən, şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi şəffaflıq, etibarlılıq, obyektivlik, qarşılıqlı əməkdaşlıq prinsiplərinə əsaslanmaqla təhsilin inkişafına yönəldilir.
Bu qiymətləndirilmə şagirdlərin təhsilə münasibətləri, mövcud təlim göstəriciləri, müəllimlərin hazırlıq səviyyəsi, təhsil standartları və kurikulumların məqsədəuyğunluğu, tədris resursları ilə təminat, idarəetmənin səmərəliliyi barədə məlumatların toplanıb təhlil edilərək dəyərləndirilməsi, şagird və müəllimlərin fəaliyyətinin, təhsil proqramlarının icra vəziyyətinin müşahidə olunmasından və nailiyyətlərin qiymətləndirilməsini əks etdirən sənədlərin təhlilindən əldə edilmiş nəticələrə görə müvafiq qərarların qəbul olunmasını əhatə edir.
Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi məktəbdaxili, milli və beynəlxalq qiymətləndirmə növlərini əhatə edir. Məktəbdaxili qiymətləndirmə 3 istiqamət üzrə aparılır: Şagird irəliləyişlərinin monitorinqi formativ və summativ qiymətləndirmə formalarında aparılır. Formativ qiymətləndirmə müəllimin davamlı müşahidələrinə əsaslanır və irəliləyişlərin səviyyəsi izlənilməklə qeydiyyata alınır, zəruri tədbirlər müəyyənləşdirilir. Summativ qiymətləndirmə kiçik (bəhs və bölmələr üzrə) və böyük (yarımilliklər üzrə) summativlər formasında tətbiq olunur. Kiçik summativ qiymətləndirmə müəllim, böyük summativ qiymətləndirmə məktəb rəhbərliyi tərəfindən həyata keçirilir. Kurikulum üzrə qiymətləndirmə şagirdlərin təlim nəticələrinin müvafiq standartlara uyğunluğunu müəyyən etmək məqsədi ilə aparılır.
Təhsil səviyyələri (ümumi orta və tam orta) üzrə yekun qiymətləndirmə mərkəzləşmiş qaydada aparılan buraxılış imtahanları formasında keçirilir və məzunlara müvafiq təhsil sənədinin verilməsi ilə başa çatır. Milli qiymətləndirmə toplanmış məlumatlar əsasında keyfiyyət dəyişikliklərini dəyərləndirmək məqsədi ilə, bir qayda olaraq, 4-5 ildən bir təşkil olunur. Beynəlxalq qiymətləndirmə şagirdlərin təlim göstəriciləri əsasında ümumi təhsilin mövcud vəziyyəti barədə təsəvvür əldə etmək, problemləri aşkara çıxarıb həlli yollarını müəyyənləşdirmək, digər ölkələrlə müqayisələr aparıb inkişaf perspekstivlərini proqnozlaşdırmaq üçün, bir qayda olaraq, 3 ildən bir keçirilir.

Pedaqoji qabiliyyətlər yeddi qrupa ayrılır

 

1.Təşkilatçılıq  qabiliyyətləri. Bu  qabiliyyət  müəllimin  uşaqları  birləşdirmək, onları  məşğul  etmək, vəzifələri  bölüşdürmək, işi  planlaşdırmaq, görülən  işə  yekun vurmaqvə s. Bacarığında  özünü  göstərir.

2. Didaktik  qabiliyyətlər. Buraya  tədris materialını, əyani  vasitələri, avadanlıqlığı  seçmək  və  hazırlamaq, tədris  materialını  başa  düşülən  şəkildə, aydın, ifadəli, inandırıcı  və  ardıcıl  nəql  etmək, idrakı  maraqların və  mənəvi  tələbatların  inkişafını  stimullaşdırmaq, tədris-idrak  fəallığını  yüksəltmək  və s. Konkret  bacarıqlar  daxildir.

3. Perspektiv  qabiliyyətlər. Bu, şagirdlərin daxili  aləmini  görmək  bacarığında, onların  emosional  vəziyyətini  obyektiv  qiymətləndirməkdə, psixikanın  xüsusiyyətlərini  üzə  çıxarmaqda  özünü  göstərir.

4. Kommunikativ  qabiliyyətlər. Bu  qabiliyyətlər  müəllimin  şagirdlər, onların  valideynləri, həmkarları, tədris  müəssisəsinin  rəhbərliyi  ilə  pedaqoji  cəhətdən  məqsədyönlü  münasibət  yarada  bilməsində  özünü  göstərir.

5. Suqqestiv (təlqinedici )  qabiliyyətlər. Bu, şagirdlərə  emosional-iradi  təsir  göstərməkdən  ibarətdir.

6. Tədqiqatçılıq  qabiliyyətlər. Bu,  pedaqoji  situasiyaları  və  prosesləri  dərk etmək  və  obyektiv  qiymətləndirmək  bacarığında  özünü  göstərir.

7. Elmi – idrakı  qabiliyyətlər. Bu, seçdiyi  sahə  üzrə  elmi  bilikləri  mənimsəmə  qabiliyyətidir.

Müəllim  praktiki  fəaliyyət  üçün  bu  qabiliyyətlərin  hamısı  eyni  dərəcədə  vacib deyil. Son illərin  elmi  tədqiqatları  göstərir ki, bu  qabiliyyətlər  içərisində  "aparıcı” və "köməkçi” qabiliyyətlər  vardır. Aparılan  çoxsaylı  sorğuların  nəticələrinə  görə  didaktik, təşkilatçılıq  qabiliyyətləri  aparıcı  qabiliyyətlərə  aid  edilir, qalanlar  isə  köməkçi  qabiliyyətlər  hesab  olunur.

Müəllimin ünsiyyət vasitələri....

Müəllimin  başlıca  silahı sözdür. Bundan  başqa, onun  ehtiyatında  xeyli  qeyri-vebal (nitqsiz )  ünsiyyət  vasitəsiləri  də  vardr.

1. Ekspressiv – mənalı  hərəkətlər. Ekspressiv-mənalı  hərəkətlər  müəllimin  davranışının  görmə  orqanı  vasitəsilə qavranılmasıdır.Burada  duruş, mimika, əl-qol hərəkətləri, baxış yeriş  xüsusi  rol  oynayır.

2. Prosodika və  ekstralinqvistika ( informasıya,səsin ucalığı, tembri, nəfəsalma, gülüş, öskürək ). Səsin  xarakteristikaları  prosodik (nitqdə vuröulu və vurğusuz,  uzun və  qısa  hecaların  tələffüzü  sistemi ) və  ekstralinqvistik ( linqvistikadan kənar )  hadisələrə  daxildir. Şövq, ruh  yüksəkliyi,sevinc  və  narazılıq  adətən  yüksək  səslə, nifrət, qorxu  kifayət  qədər  yüksək, qəm  qüssə, yorğunluq  adətən  batıq  səslə  verilir.

3. Takesik  ünsiyyət  vasitələri. Başı  sığallama, toxunma,  əl-ələ  verib  görüşmə, tərifləmə  takesik  ünsiyyət  vasitələrinə  aidddir.

4. Proksemik  vasitələr. Bunlara  təlim  zamanı  müəllim  və  şagirdlərin  oriyenasiyası və  onlar  arasında  distansiya  aiddir.Pedaqoji  distansiyanın  normaları  aşağıdakı  məsafələr  kimi  müəyyən olunmuşdur: 1)müəllimin  şagirdlərlə fərdi  ünsiyyəti – 45-dən 120sm-dək; 2)sinifdə  şagirdlərlə  rəsmi  ünsiyyət – 120-400sm; 400-750sm. Ünsiyyət  distansiyasının  müntəzəm  dəyişməsi pedaqoji  əməyin xüsusiyyətidir. Bu  müəllimdən  dəyişən  şəraitə dəfələrlə  uyğunlaşmağı  tələb  edir.

Şəxsiyyətin inkişafının yaş xüsusiyyətləri

1.Şəхsiyyətin inkişаfının hərəkətvеrici qüvvələri

2.İnsаnın fərd və şəхsiyyət kimi inkişаf mərhələləri

3.Аpаrıcı fəаliyyət və şəхsiyyətin оntоgenеtik inkişаfındа оnun rоlu

Müаsir psiхоlоji təsəvvürlərə görə insаn özünü tənzimеdən və özünü təkmilləşdirən sistеmdir. Hər bir sistеmin mühüm bir хüsusiyyəti vаrdır: о bir qаydа оlаrаq, özünün sаbitliyini sахlаmаğа cəhd göstərir. Аmеrikа fiziоlоqu U.Nilsоn 1929-cu ildə bu fаktlаrı ümumiləşdirərək hеmostaz sistеmini yаrаtdı.

Hеmоstаz prinsipinə görə оrqanizm sistеm üçün təhlükəli оlаn dəyişikliklər hаqqındа siqnаl оlаn kimi özünü tənzimеtmə mехаnizmi vаsitəsilə özünün əvvəlki müvаzinətini bərpа еtməyə bаşlаyır.

Müхtəlif psiхоlоji cərəyаnlаr insаn həyаtını izаh еtmək üçün hеmоstаz prinsipindən istifаdə еtməyə bаşlаdılаr. Şəхsiyyət psiхоlоgiyаsındа (K.Lеvоni və b.) dа bu sаhədə mühüm аddımlаr аtılırdı. Şəхsiyyətin özünü tənzim еdən sistеm kimi хаrаktеrizə оlunmаsı psiхоlоgiyа еlminin böyük nаiliyyəti idi. Bu təsəvvürlərə görə şəхsiyyətin sаbitliyi оnun bаşlıcа хаrаktеristikаlаrındаn biridir. Lаkin dахili və хаrici аmillərin təsiri ilə şəхsiyyətin müvаzinəti pоzulur. Bu öz əksini оndа tаpır ki, şəхsiyyətin bir çох tələbаtlаrı оnun üçün əhəmiyyətini itirir, оndа yеni tələbаtlаr, mоtivlər əmələ gəlir. О, özünü tənzimеtmə mехаnizmi vаsitəsilə öz müvаzinətini bərpа еtməyə çаlışır. Şəхsiyyət guyа bu yоllа inkişаf еdir. Hemostаz mоdеli şəхsiyyətin fəаllığının bütün fоrmаlаrını əhаtə еtmir. Həmin mоdеl fəаllığını əsаsən bir fоrmаsının – ətrаf mühitdə əmələ gələn situаtiv dəyişikliklərə inаmın vеrdiyi cаvаb rеаksiyаlаrını аydınlаşdırmа imkаnı vеrir. Hаlbuki şəхsiyyət səviyyəsində insаn hər hаnsı bir situаsiyаdаn bilаvаsitə аsılı dеyildir. Şəхsiyyət nеcə inkişаf еdir? 

Şəхsiyyətin təşəkkülü оnun sоsiаllаşmаsını, uşаğın əməli, idrаki fəаliyyətini, irаdi-еmоsiоnаl sаhəsini, fərdi psiхоlоji хüsusiyyətlərini, ictimаi münаsibətlərini əhаtə еdən mürəkkəb və çохcəhətli prоsеsdir. Bu inkişаf еlmin оbyеktiv, ümumi qаnunlаrınа uyğun şəkildə cərəyаn еdir.

Inkişаf özünü – dönməzlik (ilk vəziyyətə qаyıtmаmаq), qаnunа¬uy¬ğunluq və dəyişkənliyin müəyyən istiqаmətdə cərəyаnı fоrmаsındа biruzə vеrir və о, köhnənin məhv оlmаsı, yеninin mеydаnа gəlməsi, kəmiyyət dəyişmə¬lərinin kеyfiyyət dəyişmələrinə kеçməsi, sаdədən mürəkkəbə, аsаndаn çətinə dоğru spirаl хətt bоyuncа hərəkətdən, yüksəlişdən ibаrətdir. Bu cür inkişаfın əsаsını öz hərəkəti, fəаllığı, ziddiyyətlərin mübаrizəsi təşkil еdir. Lаkin hər cür ziddiyyət şəхsiyyəti inkişаf еtdirmir. Şəхsiyyəti оnun fəаllığının mənbəyi оlаn tələbаtlаrın ödənilməsi prоsеsində əmələ gələn ziddiyyətlər inkişаf еtdirir və bu ziddiyyət şəхsiyyətin inkişаfının hərəkətvеrici mехаnizmini təşkil еdir.

Uşаqdа psiхikаnın inkişаfı оnun ətrаf аləmi əksеtdirmə fəаliyyətinin dəyişməsindən, vаrlığın dаhа dərindən inkişаfındаn ibаrətdir. Bu prоsеsdə uşаğın idrаk fəаliyyəti tədricən mürəkkəbləşir: vаrlığın хаrici cəhətlərini əks еtdirmədən оnun mаhiyyətini əks еtdirməyə, mаddi оlаndаn idеаl оlаnа kеçir. Yаş mərhələlərində kəmiyyət dəyişmələrindən kеyfiyyət dəyişmələrinə kеçid özünü dаhа аydın göstərir. Psiхi inkişаf sаyəsində uşаqdа оnu əhаtə еdənlərə və özünə qаrşı münаsibət də dəyişir, оnun fəаliyyəti, dаvrаnışı gеt-gеdə təkmilləşir.

Psiхоlоgiyаdа inkişаfın yаş dövrləri, хüsusiyyətləri аşаğıdаkı kimi səciyyələndirilir:

1. Yenidoğulmuş uşaq: 1-2ay – 1il.

2. Çаğаlıq dövrü: uşаğın аnаdаn оlduğu аndаn 1 yаşаdək.

Bu dövr üçün fəаliyyətin аpаrıcı növü yаşlılаrlа bilаvаsitə еmоsiоnаl ünsiyyətdir. Çаğа аnаsı ilə vаsitəsiz еmоsiоnаl ünsiyyətdə nоrmаl inkişаf еdir, хəstələndikdə dаhа tеz sаğаlmаğа bаşlаyır. Əksinə, uşаq аnаdаn аyrıldıqdа, «аnа həsrəti», «аnа хiffəti» çаğаnın psiхi sаğlаmlığınа mənfi təsir göstərir. Uşаq аnаsının qucаğındа оnun nəvаzişini duyur və bundаn rаhаt, məst оlur, əhvаl-ruhiyyəsi yахşılаşır. Bu ünsiyyət dахilində və оnun fоnundа görmə, еşitmə, əzələ-hərəkət və başqa duyğu və qаvrаyışlаrlа tənzim оlunаn hərəkətlər təşəkkül tаpır. Bu yаşın ən mühüm nəzərə çаrpаn cəhəti bаşqаlаrı ilə ünsiyyətə оlаn tələbаtın və оnlаrа müəyyən еmоsiоnаl münаsibətin fоrmаlаşmаsıdır.

3. Körpəlik dövrü: 1 yаşdаn 3 yаşаdək. Həmin dövr üçün аpаrıcı fəаliyyət – əşyаvi mаnipulyаtiv fəаliyyətdir. Əşyаvi – mаnipulyаtiv fəаliyyət zаmаnı uşаqdа əşyаlarla mаnipulyаsiya ön plаnа kеçir, uşаq öz оyuncаqlаrını, оnа vеrilən şеyləri (оyuncаqlаrı) əlilə yохlаyır, söküb dаğıdır, qırıb sındırır, bir-birinə cаlаyır. Bеləliklə, оnlаrın хüsusiy¬yətlərini dərk еdib inkişаf еdir, bаşqа sözlə, оnlаrın idrаk tələbаtı ödənir, uşаq ətrаf аləmi dərk еdir. Оnun səciy¬yəvi hаlı uşаqdа nitqin təşəkkül еtməsi, əşyаlаrın mənаcа аdlаndırılmаsı, yаşlılаrlа ünsiyyət zаmаnı uşаğın cəmiyyət tərəfindən işlənib hаzırlаnmış hərəkət tərzlərinə yiyələnməsidir. Bu dövrdə diqqəti cəlb еdən digər cəhət – nitq və əyаni-əməli təfək¬kürün inkişаf еtməsi, şüurun təzаhürü, bаşqаlаrı üçün uşаq «Mən»in fоrmаlаş¬mаsıdır.

4. Məktəbəqədər yаş dövrü: 3 yаşdаn 6 yаşаdək.

Bu dövr üçün аpаrıcı fəаliyyət rоllu оyunlаrdır. Uşаq rоllu оyunlаrdа bilаvаsitə insаni münаsibətləri mənimsəyir və tədricən cəmiyyətin gələcək üzvü kimi fоrmаlаşır. Bеləliklə, məktəbəqədər yаşlı uşаqlаrdа rоllu оyunlаr əsаs yеr tutmаqlа şəхsiyyətlərаrаsı münаsibətlər mənimsənilir. Mənimsəmə prоsеsində uşаq özünəməхsus istiqаməti, хüsusiyyəti, düşüncə tərzi оlаn şəхsiyyət kimi təzаhür еdir. Bu zаmаn uşаqdа təхəyyül və simvоlik funksiyаlаr fоrmаlаşır, insаni münаsibətlərə və işlərə ümumi fikir, bələdləşmə əmələ gəlir, tаbеçilik və idаrəеtməyə şüurlu münаsibət təşəkkül tаpır. Həmin dövrdə ictimаi bахımdаn əhəmiyyətli və qiymətləndirilən fəаliyyət uşаğın аrtıq məktəb həyаtınа hаzır оlmаsınа dəlаlət еdir.

5. Kiçik məktəb yаş dövrü: 6-10 yаş.Həmin dövrdə аpаrıcı fəаliyyət – təlimdir. Təlim fəаliyyətində uşаq ictimаi təcrübəni mənimsəyir, bilik, bаcаrıq, vərdişlərə yiyələnir və bu prоsеsdə təbii оlа¬rаq, оnun özü də inkişаf еdir, həm də təlim аpаrıcı fəаliyyətə çеvrilir. Təlim prоsе¬sində niyyətli hаfizə təşəkkül tаpır, insаni münаsibətlər, ətrаf аləmin cisim və hаdisələri hаqqındа biliklər mənimsənilir, məktəblidə nəzəri şüur və təfəkkür təzа¬hür еdir, bunlаr üzrə müvаfiq tərz və qаydаlаr (rеflеksiyа, аnаliz, fikrən plаnlаş¬dırmа) inkişаf еdir, təlim tələbаtı, mоtivləri yаrаnır, bilik sаhələrinə mаrаq əmələ gəlir. Həmin yаş dövrünün nəzərə çаrpаn cəhətlər -rsiхi hаdisələrin iхtiyаriliyi, hərəkətlərin dахili plаnа mаlik оlmаsı, yəni intеriоrizаsiyаnın mеydаnа gəlməsidir.

6. Yеniyеtməlik dövrü: 10,11- 14, 15 yаş. Аpаrıcı fəаliyyət – ictimаi fаydаlı fəаliyyətdir. Оnа dахildir: əmək, tədris, ictimаi-təşkilаti işlər, şəхsi ünsiyyət, idmаn və bədii fəаliyyət. Şəхsi ünsiyyət zаmаnı uşаqdа şəхsi münаsibətlər dəyişir, оndа yеni kеyfiyyətlər, mənlik şüuru fоrmаlаşır. Yеniyеtmə ünsiyyət prоsеsində müхtəlif şərаitdə ünsiyyət tərzlərinə yiyələ¬nir. Bu dövrdə nəzəri cəlb еdən cəhətlər özünüqiymətləndirmə, ətrаfdаkı аdаmlаrа tənqidi münаsibət, müstəqillik və «yаşlılığа mеyl», kоllеktiv həyаt nоrmаlаrınа tаbе оlmаq bаcаrığındаn ibаrətdir. Оnlаrın хüsusi fəаllığı nəzərə çаrpır və mеylləri gеniş оlur.

7. Gənclik dövrü: 15 – 25 yаş. Həmin dövrdə аpаrıcı fəаliyyət kimi tədris, pеşə fəаliyyəti çıхış еdir, əməyə tələbаt, idrаk mаrаqlаrı, tədqiqаtçılıq bаcаrığı ünsürləri, həyаt plаnlаrı, şəхsiyyətin idеyа-əхlаqi, vətəndаşlığı kimi kеyfiyyətləri fоrmаlаşır, özünü şüurlu surətdə tənzim еdir. Yаşın bаşlıcа törəmələri dünyаgörüşü, pеşə mаrаqlаrı, özünüdərkеtmə, аrzu və idеаllаrdаn ibаrətdir. Tədris pеşə fəаliyyəti zаmаnı gənc nəsil pеşə təlimi sаhəsinə istiqаmət аlır, özünə sənət sеçmək iddiаsındа оlur.

8. Yetkinlik yaşı: 21 – 60 yaş.

9. Yaşlı adam: 60 – 70 yaş.

10. Qocalıq yaşı: 75 – 90 yaş.

11. Uzunömürlülülər: 90-dan daha çox.

Psixoloji tədqiqatlar göstərir ki, psixi inkişafın hər hansı bir mərhələsində fəaliyyətin bütün növləri eyni dərəcədə əhəmiyyət kəsb etmir.

Psixi inkişafın bir mərhələsində fəaliyyətin bir növü aparıcı (əsas) rol oynayır və şəxsiyyətin inkişafında böyük əhəmiyyətə malik olur. Fəaliyyətin digər növləri isə həmin mərhələdə az əhəmiyyətli olur.

Çağalıq dövründə uşağın psixi inkişafı vasitəsiz emosional ünsiyyətlə bağlıdır. Emosional sahə nəinki uşağın idrak qabiliyyətlərinin formalaşmasına, həm də onun fiziki inkişafına böyük təsir göstərir. Çağa hətta xəstələndikdə belə anası ilə ünsiyyət şəraitində daha tez sağalır.

Körpəlik yaşında uşaq əşyavi əməliyyatlara keçir. Bu prosesdə yaşlılar yenə də əhəmiyyətli rol onayır. Lakin vasitəsiz emosional ünsiyyət arxa plana, praktik işlər isə ön plana keçir. Bu mərhələdə özünəməxsus "əşya fetişizmi” meydana çıxır: uşaq əşyaların arxasında sanki yaşlı adamı görmür.

Məktəbəqədər yaş dövründə isə rollu oyunlar aparıcı fəaliyyətə çevrilir. Rollu oyunlar özünəməxsus uşaq teatrıdır: onun müəllifi də, rejisoru da, aktyoru da uşağın özüdür. Rollu oyunlar insan münasibətlərinin mənimsənilməsində, əks edilməsində mühüm vasitədir.

Uşaqların yaşı artdıqca onların həyatında qaydalı oyunlar daha mühüm yer tutmağa başlayır. Psixoloji baxımdan bunun əhəmiyyəti vardır. Rollu oyunlarda uşağı nəticə deyil, proses maraqlandırır. Qaydalı oyunlarda isə nəticə ən başlıca cəhətə çevrilir.

Təlim kiçik məktəbli yaşı dövründə aparıcı fəaliyyətdir. 6-10 yaşlarında uşağın bütün psixi proses və xassələrinin formalaşması bilavasitə təlim fəaliyyəti ilə bağlıdır.

Kiçik yeniyetməlik yaşı dövründə isə ünsiyyət daha mühüm rol oynamağa başlayır. Əvvəlki yaş dövründən fərqli olaraq kiçik yeniyetmənin öz həmyaşıdları ilə münasibətləri mürəkkəbləşir, çoxcəhətli məzmun alır. Onun həyatında həmyaşıd yoldaş və dost xüsusi yer tutur.

Ünsiyyət fəaliyyətində mənlik şüuru formalaşır. Bunun da sayəsində fəaliyyətin vəzifə və motivləri dəyişilir, o, gələcəyə yönəlməyə başlayır və peşə-təlim xarakteri kəsb edir.

http://www.psixomer.com/

Bu gün Azərbaycanda Dövlət Bayrağı günüdür. Azərbaycanın üçrəngli bayrağı dövlət rəmzi olaraq Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (AXC) Hökumətinin 1918-ci il 9 noyabr tarixli iclasında qəbul olunub.

1920-ci il aprelin 27-də bolşevik işğalından sonra AXC-nin bayrağı Azərbaycan SSR-in qırmızı rəngli oraq-çəkicli bayrağı ilə əvəzlənib. 1990-cı il noyabrın 17-də Naxçıvan MR Ali Məclisinin qərarı ilə bərpa olunaraq muxtar respublikanın dövlət bayrağı kimi qəbul olunub. 1991-ci il fevralın 5-də Azərbaycan Ali Sovetinin qərarı ilə hazırkı üçrəngli və ay-ulduzlu bayraq müstəqil respublikanın dövlət bayrağı elan edilib.

 

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin 2009-cu il noyabrın 18-də imzaladığı sərəncamla 9 noyabr tarixi Dövlət Bayrağı günü kimi qeyd olunur. Prezident həmçinin Dövlət Bayrağı günü münasibətilə Əmək Məcəlləsinə dəyişiklik edilməsi üçün parlamentə təklif göndərib. Təklifi dəyərləndirən Milli Məclis Əmək Məcəlləsinə müvafiq dəyişiklik edib və dəyişikliyə əsasən Dövlət Bayrağı günü qeyri-iş günü hesab olunur.

 

2010-cu il sentyabrın 1-də Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin iştirakı ilə Dövlət Bayrağı Meydanının - Bakı şəhərinin Bayıl sahəsində yerləşən memorial abidə-istirahət parkının təntənəli açılışı olub. Bayraq dirəyinin hündürlüyü 162 m, bünövrəsinin diametri 3,2 m, bünövrənin üst hissəsinin diametri 1,09 m-dir. Qurğunun ümumi kütləsi 220 tondur. Bayrağın eni 35 metr, uzunluğu 70 metr, ümumi sahəsi 2450 kvadrat metr, çəkisi isə təqribən 350 kiloqramdır. Meydanda qurulmuş Azərbaycan Respublikasının gerbi, dövlət himninin mətni və ölkəmizin xəritəsi qızıl suyuna salınmış bürüncdən hazırlanıb. Meydanda Dövlət Bayrağı Muzeyi də yaradılıb.

Qeyd edək ki, müstəqil Azərbaycanın dövlət bayrağındakı üç rəngin ifadə etdiyi və XX əsrin əvvəllərindəki milli istiqlal ideologiyamızın üç təməl prinsipini təşkil edən “Türkçülük, islamçılıq və müasirlik” formulunun müəllifi görkəmli Azərbaycan mütəfəkkiri Əli bəy Hüseynzadədir.

Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağından istifadə Azərbaycan Konstitusiyasının 23-cü və 75-ci maddələri, “Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, eləcə də həmin Qanunla təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı haqqında Əsasnamə” əsasında tənzimlənir. Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağının rəngli və sxematik təsviri adı çəkilən Qanun və Əsasnamə ilə təsdiq edilib.

 

Əsasnaməyə görə, Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı eni və uzunluğu bərabər olan rəngli üç üfüqi zolaqdan ibarət düzbucaqlı parça şəklindədir: üst zolaq mavi rəngdə, orta zolaq qırmızı rəngdə, aşağı zolaq yaşıl rəngdədir. Bayrağın hər iki üzündə qırmızı zolağın ortasında ağ rəngli aypara və səkkizguşəli ulduz təsviri var. Bayrağın eninin uzununa nisbəti 1:2-dir. Ayparanın və səkkizguşəli ulduzun təsvirləri tərəflərinin nisbəti 3:4 olan düzbucaqlının içərisində yerləşir; düzbucaqlının diaqonalı bayrağın eninin 1/2-nə bərabərdir. Ayparanın təsviri konsentrik (eyni mərkəzli) olmayan iki dairənin hissələri şəklindədir; böyük dairənin diametri xarici düzbucaqlının eninə, kiçik dairənin diametri isə bayrağın eninin 1/4-nə bərabərdir. Kiçik dairənin mərkəzi bayrağın həndəsi mərkəzindən sol tərəfdə, bayrağın eninin 1/60-nə bərabər olan məsafədə yerləşir. Səkkizguşəli ulduzun təsviri ayparadan sağda yerləşir, ulduzun xarici dairəsinin diametri bayrağın eninin 1/6-ni, daxili dairəsinin diametri isə 1/12-ni təşkil edir.

 

“AKADEMİYA” və OLİMPİYA OYUNLARI sözlərinin mənası

Yəqin ki, “akademiya” sözü sizə tanışdır. Bu sözün kökü Qədim Yunanıstana gedib çıxır. Sən demə, Yunanıstanın paytaxtı Afina şəhərində əfsanəvi qəhrəman Akademin adını daşıyan səfalı bir təpəcik var imiş. Məşhur alim Platon bu təpəcikdə öz məktəbini yaratmışdı və şagirdlərinə burada dərs keçirdi. Məktəb yerləşdiyi təpəciyin adı ilə “Akademiya” adlandırılırdı. Elə o vaxtdan da böyük və mötəbər elmi müəssisələri akademiya adlandırırlar.

Çox güman ki, siz Beynəlxalq Olimpiya Oyunları haqqında da çox eşitmisiniz. Növbə ilə dünyanın müxtəlif ölkələrində keçirilən bu möhtəşəm idman yarışlarının kökü də çox qədimdir.

Qədim Yunanıstanın Olimpiya şəhərində 4 ildən bir baş allah Zevsin şərəfinə xüsusi yarışlar keçirilirmiş. 5 gün davam edən bu yarışlarda qədim yunanlar müxtəlif idman növlərində güclərini sınayırdılar. Yarışlar keçirilən müddətdə ölkədə müharibə aparılmamalı idi. Buna görə Olimpiya oyunları sülhün, barışın rəmzi hesab edilir. İndiki olimpiadalar da, Qədim Yunanıstanda olduğu kimi, 4 ildən bir keçirilir, lakin 5 gün deyil, daha uzun müddət davam edir. Axı müasir olimpiadalarda bir çox ölkələrdən gələn idmançılar iştirak edir. Bundan başqa, olimpiadaların proqramına getdikcə daha çox idman növü daxil edilir. Hər olimpiadaya qədim Olimpiya şəhərində günəş şüalarından alovlandırılmış məşəl gətirilir və bu məşəl yarışların sonunadək yanır. Olimpiadaya daxil olan yüngül atletika idman növlərindən biri 42 km 195 m uzunluğunda məsafəyə qaçış - marafon qaçışıdır. Niyə marafon və niyə məhz bu məsafə? Əfsanəyə görə, uzun müddət davam edən müharibədə yunanlar iranlılar üzərində Marafon adlı bir kənddə qələbə çalmışdılar. Bu xəbəri Yunanıstanın paytaxtına gətirən döyüşçü həmin məsafəni durmadan qaçmışdı.

KURİKULUMDAN TESTLƏR

VARİANT 1
1. “NƏTİCƏYÖNÜMLÜLÜK” DEDİKDƏ KURIKULUMDA NƏ NƏZƏRDƏ TUTULUR?
A) Fərdin, cəmiyyətin və dövlətin dəyişən ehtiyac və tələbatlarının nəzərə alınması
B) Fəaliyyətin təhsilalanın potensial imkanlarının inkişafına yönəldilməsi
C) Təhsilalanın həyati bacarıqlarını inkişaf etdirməklə onlarda milli və bəşəri dəyərlərin formalaşdırılması
D) Nəzərdə tutulan təlim nailiyyətlərinin nəticələr formasında əvvəlcədən müəyyənləşdirilməsi
E) Təhsilalanların nailiyyət səviyyəsinin qiymətləndirilməsi
2. AŞAĞIDAKILARDAN BİRİ ƏSAS STANDARTIN FUNKSİYASIDIR:
A) Fənlər üzrə müəyyən olunan təlim nəticələrini məzmun xətləri üzrə ümumi şəkildə ifadə edir
B) Sinif və fənlər üzrə summativ qiymətləndirmənin aparılmasını təmin edir
C) Təlim məqsədlərinin dəqiq müəyyən olunması üçün etibarlı zəmin yaradır
D) Təlim üsullarının seçilməsini təmin edir.E) Təlimdə inteqrativliyi təmin edir
3. MƏZMUN XƏTTİI NƏDİR?
A) Mənimsənilməsi nəzərdə tutulan təlim nailiyyətlərinin konkret bir səviyyəsidir
B) Fənn üzrə ümumi təlim nəticələrinin reallaşmasını təmin etmək üçün müəyyən olunmuş məzmunun zəruri hissəsidir
C) Təhsilalanların bilik və bacarıq səviyyəsinə qoyulmuş dövlət tələbidir
D) Dərslikdəki mövzuların bölmələr üzrə qruplaşdırılmasıdır
E) Təlim nəticələrinin reallaşdırılması səviyyəsini yoxlamaq üçün müəyyən olunmuş məzmunun zəruri hissəsidir
4. BİRİ FƏNN KURİKULUMUNUN STRUKTURUNA AİD DEYİL:
A) Fənn üzrə ümumi təlim nəticələri
B) Təlim strategiyaları
C) Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi
D) Təhsilin məzmunu
E) Məzmun standartlarının şərhi
5. DEKLARATİV BİLİK NƏDİR?
A) Fənn üzrə məlumat xarakterli biliklərdir
B) Hər hansı fənn və ya bilik sahəsində fəaliyyətin icrasına kömək edən, prosedur qaydaları əhatə edən biliklərdir
C) İdrak prosesinin gedişatına kömək edən biliklərdir
D) Problemin həll edilməsi yolu ilə əldə olunan yeni biliklərdir
E) Yalnız İKT-dən istifadə etməklə əldə olunan biliklərdir
6. İDRAK TAKSONOMİYASI ÜZRƏ SƏVİYYƏ VƏ TƏLİM NƏTİCƏLƏRİNİ UYĞUNLAŞDIRIN:
1. Bilik a) dəyişir,nümayiş etdirir
2. Anlama b) müəyyən edir,sadalayır
3. Tətbiqetmə c) fərqləndirir,izah edir
4. Analiz d) ayırır, müəyyən edir
A) 1-b, 2-c, 3-a, 4-d
B) 1-c, 2-b,3-d,4-a
C) 1-b,2-c,3-d,4-a
D) 1-b,2-d,3-a,4-c
E) 1-b, 2-c, 3-d, 4-a
7. MÜƏLLİMİN İNNOVATİV FƏALİYYƏTİNƏ AİD DEYİL:
A) İnnovativ təlim və informasiya texnologiyalarını tətbiq edir
B) İnnovativ yanaşmalar əsasında peşə fəaliyyətini daim təkmilləşdirməyə səy göstərir
C) Pedaqoji prosesə yeni yanaşmalar əsasında səmərəli təlim üsulları yaradır
D) İnkişafetdirici, diferensial və inteqrativ yanaşmaları tətbiq edir
E) Təlim proresində şagirdə obyekt kimi yanaşır
8. ŞAGİRDLƏRDƏ MƏNƏVİ TƏRBİYƏNİN ƏSAS METODU:
A) Danlamaq
B) Tapşırıq vermək
C) İnandırmaq
D) Cəzalandırmaq
E) Bütün cavablar doğrudur
9. DƏRSİN CARİ PLANLAŞDIRILMASINDA NƏZƏRDƏ TUTULMUR:
A) Məzmun standartlarına əsasən tədris vahidi və mövzuların müəyyənləşdirməsi
B) Dərsdə reallaşdırılacaq alt-standartlara uyğun təlim nəticələrinin müəyyənləşdirilməsi
C) Dərsin icmalının hazırlanması
D) Tapşırıqların dərsin təlim nəticələri ilə uyğunlaşdırılması
E) İş vərəqlərinin hazırlanması
10. PERSPEKTİV PLANLAŞDIRMA HANSI MÜDDƏTİ ƏHATƏ EDİR?
A) Aylıq
B) İllik
C) Gündəlik
D) Yarımillik
E) Həftəlik
11. TƏLİM STRATEGİYALARINA AİDDİR:
A) Resurslar, qiymətləndirmə standartları, tədris vahidləri
B) Təlim fəaliyyətinin planlaşdırılması, ümumi təlim nəticələri, şagird nailiyyətləri
C) Təlimin təşkilinə verilən əsas tələblər, təlim fəaliyyətinin planlaşdırılması,forma və üsullar
D) Təlim fəaliyyətinin planlaşdırılması, qiymətləndirmə standartları
E) Resurslar, təlim fəaliyyətinin planlaşdırılması, ümumi təlim nəticələri
12. BİRİ FƏAL TƏLİMİN MƏRHƏLƏSİ DEYİL:
A) Tədqiqatın aparılması
B) Motivasiya
C) Məlumat mübadiləsi
D) Yaradıcı tətbiqetmə
E) Tədqiqat sualının verilməsi
13. FƏAL TƏLİMİN REALLAŞDIRILMASI MEXANİZMİNƏ AİD DEYİL:
A) Şagird- tədqiqatçı, müəllim – fasilitator, bələdçi
B) Problem situasiyanın yaradılması
C) Təlim məqsədinin düzgün müəyyənləşdirilməsi
D) Dialoqun və əməkdaşlığın zəruriliyi
E) Psixoloji dəstək: hörmət və etibar
14. VARİANTLARDAN BİRİ FƏAL (İNTERAKTİV) TƏLİMİN XÜSUSİYYƏTİDİR:
A) Problemin həlli prosesində biliklərin müstəqil əldə edilməsi və mənimsənilməsi
B) Hazır halda əldə edilən biliklərin möhkəmləndirilməsi yolu ilə mənimsəmə
C) Yeni biliklərin müəllimin məlumatları və izahları vasitəsilə qavranılması.
D) Monoloji təlim
E) Hafizəyə əsaslanan təlim
15. AŞAĞIDAKILARDAN HANSI İŞ FORMASIDIR?
A) Müzakirə
B) Cütlərlə iş
C) Söz assosiasiyası
D) Debat
E) Beyin həmləsi
16. FƏAL DƏRSİN MƏRHƏLƏLƏRİNİN DÜZGÜN ARDICILLIĞINI MÜƏYYƏN EDİN:
1. Motivasiya
2. Qiymətləndirmə
3. Məlumat mübadiləsi
4. Tədqiqatın aparılması
5. Ümumiləşdirmə və nəticələrin çıxarılması
6. Məlumatın müzakirəsi
7. Yaradıcı tətbiqetmə
A) 1,2,4,3,6,7,5
B)1,4,3,5,7,6,2
C) 1,4,3,6,5,7,2
D) 1,2,6,3,5,4,7,2
E) 1,3,4,2,5,7,6
17. DİAQNOSTİK QİYMƏTLƏNDİRMƏNİN ƏSAS MƏQSƏDİ NƏDƏN İBARƏTDİR?
A) Təlimin hər hansı bir mərhələsində şagirdlərin ilkin bilik və bacarıqlarının səviyyəsinin üzə çıxarılmasını təmin etmək
B) Şagirdlərin özünüqiymətləndirmə bacarığını inkşaf etdirmək
C) Tədris ilinin sonunda şagirdlərin nailiyyətlərini qiymətləndirmək
D) Şagirdlərin müvəffəqiyyəti barədə valideynləri məlumatlandırmaq
E) Şagirdlərin tədris vahidinin sonunda əldə etdikləri bilik və bacarıqların hansı səviyyədə olduğunu yoxlamaq
18. MÜASİR QİYMƏTLƏNDİRMƏYƏ AİD EDİLƏ BİLMƏZ:
A) Şagirdlərin yarımillik qiymətlərinin çıxarılmasında formativ qiymətləndirmə əsas rol oynayır
B) Qiymətləndirmə tədris prosesinin bütün mərhələlərində tətbiq edilir
C) Qiymətləndirmə təhsil keyfiyyətinin yüksəldilməsinə zəmin yaradır
D) Məzmun standartlarının reallaşdırılma səviyyəsini ölçmək üçün qiymətləndirmə standartları müəyyənləşdirilir
E) Şagirdin nailiyyətləri qiymətləndirilir, inkişafı sistemli şəkildə izlənilir
19. KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ VASİTƏLƏRİ KİM TƏRƏFİNDƏN HAZIRLANIR?
A) Məktəb direktoru
B) Direktor müavini
C) Fənn müəllimi
D) Xüsusi komissiya
E) Fənn üzrə metodist
20. BÖYÜK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ TƏDRİS İLİNİN HANSI MƏRHƏLƏSİNDƏ APARILIR?
A) Şagirdlərin ilkin bilik və bacarıq səviyyəsini qiymətləndirmək məqsədi ilə təlimin istənilən mərhələsində
B) Bəhs və ya bölmənin sonunda fənni tədris edən müəllim tərəfindən aparılır
C) Yarımillərin sonunda təhsil müəssisəsinin rəhbərliyi tərəfindən yaradılan müvafiq komissiyanın nəzarəti ilə fənni tədris edən müəllim tərəfindən aparılır
D) Dərs ilinin əvvəlindən başlayaraq gündəlik
E) Təlim prosesisinin əvvəlində



VARİANT 2
1. “ŞƏXSİYYƏTYÖNÜMLÜLÜK” DEDİKDƏ KURİKULUMDA NƏ NƏZƏRDƏ TUTULUR?
A) Nəzərdə tutulan təlim nailiyyətlərinin nəticələr formasında əvvəlcədən müəyyənləşdirilməsi
B) Təhsilalanın idraki, ünsiyyət və psixomotor fəaliyyətləri əsasında həyati bacarıqlarını inkişaf etdirməklə milli və bəşəri dəyərlərin formalaşdırlması
C) Еnsiklopedik biliyə malik insanın yetişdirilməsi
D) Fərdin, cəmiyyətin və dövlətin dəyişən ehtiyac və tələbatlarının nəzərə alınması
E) Təhsilin məzmun komponentlərinin bir-biri ilə sistemli şəkildə əlaqələndirilməsi
2. AŞAĞIDAKILARDAN BİRİ KURİKULUMUN ƏSAS XÜSUSİYYƏTLƏRİNƏ AİDDİR:
A) Fəndaxili və fənlərarası əlaqə məqsədyönlü və sistemli xarakter daşımır
B) Təklifyönümlüdür
C) Qiymətləndirmə standartları və mexanizmləri müəyyən edilmişdir
D) Müəllimyönümlüdür
E) Bilikyönümlüdür
3. VERİLƏNLƏRDƏN ALT – STANDARTIN FUNKSİYALARINI SEÇİN:
1.Təlim məqsədlərinin dəqiq müəyyən olunması üçün etibarlı zəmin yaradır
2.Təhsil strategiyalarının düzgün seçilməsində mühüm rol oynayır
3.Təlimdə inteqrativliyi təmin edir
4.Bütün növ qiymətləndirmənin aparılmasını təmin edir
5.Təlimin məzmununun davamlı inkişafını təmin edir
A) 1,3,4
B) 1,2,5
C) 2,4,5
D) 1,2,3
E) 1,3,5
4. FƏNN KURİKULUMUNA AİD DEYİL:
A) Fənn üzrə ümumi təlim nəticələri
B) Ümumi təhsilin məzmunu
C) Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi
D) Məzmun xətləri
E) Məzmun standartlarına verilən şərhlər
5. TAKSONOMİYALAR TƏLİM PROSESİNDƏ HANSI İMKANLARI YARADIR?
1.Təlim məqsədlərini düzgün müəyyənləşdirmək
2. Dərsin bütün mərhələləri arasında vaxtı paylaşdırıb, onları tam şəkildə həyata keçirmək
3. Qoyulmuş məqsədlərə uyğun qiymətləndirmə vasitələrini seçmək
4. Şagirdlərin fəaliyyətini stimullaşdırmaq
A) 1,2 B) 1,3 C) 1,4 D) 3,4 E) 2,4
6. BİLİK KATEQORİYASINA AİD OLANI SEÇİN.
A) Psixomotor
B) Deklarativ
C) İdraki
D) Ünsiyyət
E) Emosional-affektiv
7. MÜƏLLİMİN VƏZİFƏLƏRİNƏ AİD DEYİL:
A) Təhsil sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsində iştirak etmək
B) Şagirdlərin təlim nailiyyətlərini qiymətləndirmək
C) Pedaqoji etika və əxlaq normalarına riayət etmək
D) Təhsilalanlarda fəal vətəndaş mövqeyi formalaşdırmaq
E) Dərslik və dərs vəsaitləri hazırlamaq
8. MÜƏLLİMİN İNNOVATİV FƏALİYYƏTİNƏ AİD OLMAYANLARI GÖSTƏRİN:
1. İnnovativ təlim və informasiya texnologiyalarını tətbiq edir
2. Yeni təlim üsulları yaradır
3. Təlim proresində şagirdə obyekt kimi yanaşır
4. İnkişafetdirici, diferensial və inteqrativ yanaşmaları tətbiq edir
5. Təlim prosesində şagirdlərə mövzu ilə bağlı daha çox məlumat verməyə çalışır
A) 4,5 B) 1,3,5 C) 1,2 D) 1,2,4 E) 3,5
9. PEDAQOJİ TEXNOLOGİYA:
A) Öyrənilən elm sahəsində ideyalar məcmusu.
B) Pedaqoji prosesə texnoloji proses kimi yanaşılması, son nəticəyə nailolma əməliyyatlarının ardıcıllığı
C) Tərbiyə məsələlərinə nəzəri yanaşmaların məcmusu
D) Bütün cavablar doğrudur
E) Düzgün cavab yoxdur
10. PERSPEKTİV PLANLAŞDIRMAYA AİDDİR:
A) Hər bir dərsdə reallaşdırılacaq alt-standartlara uyğun təlim nəticələrini müəyyənləşdirmək
B) Tədris vahidlərinin və mövzuların ardıcıllığını müəyyənləşdirmək
C) Dərsin icmalını hazırlamaq
D) Tapşırıqları dərsin təlim nəticələri ilə uyğunlaşdırmaq
E) İş vərəqləri hazırlamaq
11. PROBLEM SİTUASİYANIN YARADILMASI ZAMANI BURAXILAN SƏHVİ GÖSTƏRİN:
A) Müəllim şagirdin qarşısına onun səviyyəsi üçün çox çətin problem qoyur
B) Problemin həlli müxtəlif fərziyyələr yaradır
C) Qoyulan problemdə ziddiyyəti həll etmək tələb olunur
D) Hər bir şagirdin bilik və təcrübəsindən istifadə etməklə problemin həlli yollarını tapmağa xidmət edir
E) Problem düşündürücüdür, müxtəlif fikirlər yaradır
12. VARİANTLARDAN BİRİ FƏAL (İNTERAKTİV) TƏLİMİN XÜSUSİYYƏTİ DEYİL:
A) Problemin həlli prosesində biliklərin müstəqil şəkildə əldə edilməsi və mənimsənilməsi
B) Hazır halda əldə edilən biliklərin möhkəmləndirilməsi yolu ilə mənimsənilməsi
C) Yeni biliklərin tədqiqat prosesində dərk edilməsi
D) Dialoji təlimə üstünlük verilməsi
E) Təfəkkürə əsaslanması
13. TƏQDİM EDİLMİŞ QAYDALARDAN BİRİ İŞ VƏRƏQLƏRİNƏ VERİLƏN TƏLƏBLƏRƏ UYĞUN DEYİL:
A) Şagirdlərin səviyyəsinə uyğun olmalıdır
B) Cəlbedici məzmunu və tərtibatı olmalıdır
C) Coxlu tapşırıqlar əks olunmalıdır
D) Dərsin məqsədinə uyğun olmalıdır
E) Tapşırıqların çətinlik dərəcəsi eyni olmalıdır
14. REFLEKSİYA MƏRHƏLƏSİ NƏYƏ XİDMƏT EDİR?
A) Şagirdlərin nailiyyətlərinin nəticəsini müzakirə etməyə
B) Şagirdlərin tədqiqat fəaliyyətinin əsas mərhələlərini dərk etməyə
C) Yalnız müəllimin söylədiklərini yadda saxlamağa
D) Əldə olunmuş biliklərin müzakirəsinə
E) Tədqiqatın nəticələrini müzakirə etməyə
15. NƏYƏ GÖRƏ MOTİVASİYA DÜŞÜNDÜRÜCÜ VƏ MƏQSƏDƏUYĞUN OLMALIDIR?
1. Tədqiqatı dərsin nəticələrinə istiqamətləndirir.
2. 45 dəqiqə ərzində dərsin bütün mərhələləri arasında vaxtı paylaşdırıb, onları tam şəkildə həyata keçirməyə imkan yaradır.
3. Dərsi maraqlı edir, dərs vaxtında qurtarır.
4. Şagirdlərdə idrak fəallığı oyadır.
A) 1,2 B) 2,3 C) 1,4 D) 3,4 E) 2,4
16. BİRİ FASİLİTASİYA QAYDALARINA AİD DEYİL:
A) Fəaliyyətin stimullaşdırılması
B) Psixoloji dəstək
C) Məlumatla təminetmə
D) Təşkilati dəstək
E) Motivasiyanın düzgün qurulması
17. SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ HANSI MƏQSƏDLƏ APARILIR?
A) Bəhs və ya bölmənin, yarımilin və tədris ilinin sonunda şagirdin nailiyyət səviyyəsini qiymətləndirmək məqsədi ilə
B) Fənn üzrə təlimin hər hansı bir mərhələsində şagirdlərin ilkin bilik və bacarıq səviyyəsini qiymətləndirmək məqsədi ilə
C) Buraxılış siniflərində təhsil səviyyələrinin sonunda yekun attestasiya aparmaq məqsədi ilə
D) Dərsin sonunda şagirdlərin bilik və bacarıq səviyyəsini qiymətləndirmək məqsədi ilə
E) Şagirdlərin olimpiadaya hazırlıq səviyyəsini üzə çıxarmaq məqsədi ilə
18. MƏKTƏBDAXİLİ QİYMƏTLƏNDİRMƏNİN NÖVLƏRİ:
A) Yarımillik, illik, diaqnostik
B) Diaqnostik, formativ, summativ
C) Formativ, şifahi, praktik
D) Diaqnostik, formativ, illik
E) Yarımillik, illik, summativ
19. DİAQNOSTİK QİYMƏTLƏNDİRMƏ HANSI MƏRHƏLƏDƏ APARILIR?
A) Dərs ilinin, bölmənin tədrisinin əvvəlində, həmçinin zəruri vəziyyət yarandıqda (şagird yeni məktəbə keçdikdə və s.).
B) Hər ayın əvvəlində.
C) Bölmə və bəhslərin, yarımilin sonunda.
D) Təhsil səviyyələrini başa vurarkən.
E) Tədris ilinin sonunda.
20. BÖYÜK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏNİN (BSQ) XÜSUSİYYƏTLƏRİNİ SEÇİN:
1. Bəhs və ya bölmənin sonunda keçirilir.
2. Qiymətləndirmə vasitələri məktəb rəhbərliyi tərəfindən hazırlanır.
3. BSQ –nin keçirilmə tarixi fənn müəllimi tərəfindən müəyyən edilir.
4. Yarımilin sonunda keçirilir.
5. BSQ-nin keçirilmə tarixi illik planlaşmada nəzərdə tutulur.
A) 1,3,5 B) 2,4,5 C) 1,2,3 D)1,3,4 E) 2,3,4



VARİANT 3
1. “TƏLƏBYÖNÜMLÜLÜK” DEYƏNDƏ KURİKULUMDA NƏ NƏZƏRDƏ TUTULUR?
A) Təhsil sahəsində fəaliyyətlərin təhsilalanların mənafeyinə xidmət etməsi
B) Təlim nailiyyətlərinin nəticələr formasında əvvəlcədən müəyyən edilməsi
C) Fərdin, cəmiyyətin və dövlətin dəyişən ehtiyac və tələbatlarının nəzərə alınması.
D) Təhsilalanların nailiyyət səviyyəsinə qoyulan tələblər
E) Təhsilin məzmun komponentlərinin bir-biri ilə əlaqələndirilməsi
2. AŞAĞIDAKILARDAN BİRİ KURİKULUMUN ƏSAS XÜSUSİYYƏTLƏRİNƏ AİD DEYİL
A) Fəndaxili və fənlərarası əlaqə əsas prinsip kimi qəbul olunub.
B) Təklifyönümlüdür.
C) Qiymətləndirmə standartları və mexanizmləri müəyyən edilib.
D) Şagirdyönümlüdür.
E) Tələbyönümlüdür.
3. MƏZMUN XƏTTİ NƏDİR?
A) Mənimsənilməsi nəzərdə tutulan təlim nailiyyətlərinin konkret bir səviyyəsidir
B) Fənn üzrə ümumi təlim nəticələrinin reallaşmasını təmin etmək üçün müəyyən olunmuş məzmunun zəruri hissəsidir
C) Təhsilalanların bilik və bacarıq səviyyəsinə qoyulmuş dövlət tələbidir
D) Dərslikdəki mövzuların bölmələr üzrə qruplaşdırılmasıdır
E)Təlim nəticələrinin reallaşdırılması səviyyəsini yoxlamaq üçün müəyyən olunmuş məzmunun zəruri hissəsidir
4. TƏHSİL STANDARTI NƏDİR?
A) Təhsilalanların bilik və bacarıqları məcmusudur
B) Təhsilalanların bilik, bacarıq və vərdişlərinin səviyyəsinə qoyulmuş dövlət tələbidir
C) Təlim nailiyyətlərinin konkret bir səviyyəsidir
D) Təhsilalanların nailiyyət səviyyəsinin ölçülməsi meyarı
E) Təlim prosesində istifadə olunan metod və üsulların məcmusudur
5. MÜƏLLİMİN HÜQUQLARINA AİD DEYİL:
A) Tədrisin formasını, metodlarını və vasitələrini sərbəst seçmək
B) İxtisasını artırmaq və təkmilləşdirmək
C) Təhsil prosesinin təşkilində və idarə olunmasında iştirak etmək
D) Pedaqoji şuraya rəhbərlik etmək
E) Şərəf və ləyaqətinə hörmətlə yanaşılmasını tələb etmək
6. AŞAĞIDAKILARDAN BİRİ TƏLİMİN TƏŞKİLİNƏ VERİLƏN TƏLƏBLƏRƏ DAXİL DEYİL:
A) Dəstəkləyici mühitin yaradılması
B) Fəaliyyətin stimullaşdırılması
C) Təlimdə bərabər imkanların yaradılması
D) Summativ qiymətləndirilmənin aparılması
E) İnkişafyönümlülük
7. PEDAQOJİ DİAQNOSTİKA:
A) Təlimin mahiyyətinin dərk edilməsi vasitəsidir
B) Pedaqoji prosesdə inkişaf və ya korreksiya yollarını müəyyən etməyə imkan verən fəaliyyət növüdür.
C) Konkret bir şagirdlə bağlı qərar qəbul edilməsidir
D) Pedaqoji prosesin fasiləsizliyidir
E) Pedaqoji prosesin idarə edilməsidir
8. MÜƏLLİMLƏRİN İNNOVATİV FƏALİYYƏTİNİN NƏTİCƏSİNƏ AİD OLANLARI GÖSTƏRİN:
1. Təhsilin keyfiyyəti yüksəlir
2. Təhsildən yayınma halları artır
3. Təhsil müəssisəsinin nüfuzu artır
4. Şagirdlərin kompetensiyası artır
5.Təhsil müəssisəsində psixoloji iqlim pisləşir
A) 2,3,5 B) 1,3,5 C) 1,2,3 D) 1,3,4 E) 2,3,4
9. İDRAK TAKSONOMİYASININ MƏRHƏLƏLƏRİ ƏKS OLUNMUŞ CƏRGƏNİ MÜƏYYƏN EDİN.
A) Məqbul saymaq, bilmək, anlamaq, hazır olmaq, tətbiq etmək
B) Hiss etmək, hazır olmaq, təqlid etmək, uyğunlaşmaq
C) Yadda saxlamaq,anlamaq, tətbiq etmək, təhlil etmək, dəyərləndirmək, yaratmaq
D) Bilmək, məqbul saymaq, dəyərləndirmək, təşkil etmək
E) Bilmək, anlamaq, hiss etmək, tətbiq etmək, yaratmaq
10. CARİ PLANLAŞDIRMADA MÜƏLLİMİN BURAXDIĞI SƏHVLƏR HANSILARDIR?
1. Keçiləcək mövzunun müəyyənləşdirilməsinə üstünlük vermək
2. Məzmun standartını müəyyənləşdirmək
3. İnteqrasiya imkanlarını müəyyənləşdirmək
4. Dərsin təlim nəticələrini müəyyənləşdirmək
5. Dərslikdə verilmiş materialı mənimsətmək
.A) 1,2 B) 3,5 C) 1,3 D) 1,5 E) 2,4
11. TƏLİM STRATEGİYALARINA AİD DEYİL:
A) Fənn üzrə təlimin təşkilinə verilən əsas tələblərin təsviri
B) Forma və üsulların təkmilləşdirilməsi barədə tövsiyələr
C) Müəllimin təlim fəaliyyətinin planlaşdırılmasına dair nümunələr
D) Həftəlik dərs saatlarının miqdarı
E) Təlimin təşkilinə verilən tələblər
12. AŞAĞIDAKILARDAN BİRİ FASİLİTASİYA QAYDALARINI POZUR:
A) Şagirdlərdə öyrənməyə stimul və motivasiya yaradılmasına xidmət edir
B) Şagirdlərdə öz fəaliyyətlərini planlaşdırmaq və təşkil etmək bacarıqları formalaşdırır
C) Şagirdlərin əvəzinə fikirləri izah etməyə icazə verilmir
D) Şagirdlərin sərbəst şəkildə fikir bildirməsinə şərait yaradılmır
E) Müəllim və şagirdlərin birgə əməkdaşlığına əsaslanır
13. FƏAL (İNTERAKTİV) TƏLİMİN ƏSAS XÜSUSİYYƏTLƏRİNİ GÖSTƏRİN:
1. Təlimin “subyekt-subyekt” xarakteri daşıması
2. Müəllim əsas bilik mənbəyidir
3. Dərsin tədqiqat şəklində keçirilməsi
4. Tapşırıqların təfəkkürün inkişafına yönəlməsi
5. Hazır halda əldə edilən biliklərin möhkəmləndirilməsi yolu ilə mənimsəmə
A) 1, 3, 5 B) 1, 3, 4 C) 2, 4, 5 D) 2, 3, 4 E) 1, 2, 5
14. SADALANANLARDAN BİRİ QRUP İŞİ ZAMANI BURAXILAN SƏHVDİR:
A) Qrupların işini müəyyən etmək və ona nəzarət etmək
B) İşin yerinə yetirilməsi üçün dəqiq vaxt müəyyən etmək
C) Qiymətləndirmə meyarlarını şagirdlərin diqqətinə çatdırmaq
D) Müəllim tərəfindən qruplarda vəzifələri bölmək, lideri təyin etmək
E) Qrup üzvlərinin suallarına cavab vermək
15. HANSI CƏRGƏDƏ SADALANANLARIN HAMISI ÜSUL DEYİL?
A) Kiçık qrupda müzakirə, BİBÖ
B) Şaxələndirmə, Venn diaqramı
C) Əqli hücum, cütlərlə iş
D) Akvarium, səhnələşdirmə
E) Auksion, BİBÖ
16. HANSI CƏRGƏDƏ MÜASİR QİYMƏTLƏNDİRMƏYƏ AİD OLMAYAN XÜSUSİYYƏT VERİLMİŞDİR?
A) Qiymətləndirmə təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə yönəldilmişdir.
B) Dərsin yalnız müəyyən bir hissəsində tətbiq edilir.
C) Qiymətləndirmə standartlarına əsaslanır.
D) Şəxsiyyətin inkişafına yönəlmişdir.
E) Keyfiyyət göstəricisini nəzərə alır.
17. SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏNİN MƏQSƏDLƏRİNI SEÇİN:
1.Müəllimin tədris fəaliyyətini dəyərləndirmək
2. Sinfin ilkin səviyyəsini müəyyənləşdirmək
3. Məktəbdə təlimin səviyyəsini müəyyənləşdirmək
4. Şagirdin təlim nailiyyətlərinin inkişafını gündəlik olaraq izləmək
5. Təlimin hər hansı bir mərhələsində (tədris vahi dinin, yarımilin, tədris ilinin sonunda) şagirdlərin nailiyyətlərini qiymətləndirmək
A) 1,2,3 B) 2,3,5 C) 2,4,5 D) 1,3,5 E) 1,4,5
18. QİYMƏTLƏNDİRMƏ STANDARTLARI NEÇƏ SƏVİYYƏDƏ MÜƏYYƏN OLUNUR?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
19. FORMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏNİN MƏQSƏDİ:
A) Fənn üzrə şagirdlərin ilkin bilik və bacarıq səviyyəsinin qiymətləndirilməsi
B) Müəyyən olunmuş nəticələr əsasında şagirdlərin bacarıq və vərdişlərinin səviyyəsinin qiymətləndirilməsi
C) Yarımilin və tədris ilinin sonunda şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətlərin qiymətləndirilməsi
D) Şagirdin təlim prosesində irəliləyişinin izlənilməsi
E) Bölmə üzrə mövzuların tədrisinin sonunda şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətlərin qiymətləndirilməsi
20. QİYMƏTLƏNDİRMƏ ÜSULU HANSIDIR?
A) Müşahidə vərəqi
B) Özünüqiymətləndirmə vərəqi
C) Şifahi sual-cavab
D) Çalışmalar
 
                   

VARİANT 4
1. “ŞAGİRDYÖNÜMLÜLÜK” DEDİKDƏ KURİKULUMDA NƏ NƏZƏRDƏ TUTULUR?
A)Təhsil sahəsində fəaliyyətlərin təhsilalanın mənafeyinə, maraq və təlabatlarının ödənilməsinə, istedad və qabiliyyətlərinin, potensial imkanlarının inkişafına xidmət etməsidir
B) Təhsilalanın həyati bacarıqlarını inkişaf etdirməklə onlarda milli və bəşəri dəyərlərin formalaşdırılmasıdır.
C) Təlim nailiyyətlərinin nəticələr formasında müəyyən edilməsidir
D)Тəhsilin məzmun komponentlərinin bir-biri ilə sistemli şəkildə əlaqələndirilməsidir
E) Fərdin, cəmiyyətin və dövlətin dəyişən ehtiyac və tələbatlarının nəzərə alınmasıdır
2. FƏNN KURİKULUMUNDA NƏ ƏKS OLUNUB?
1. Qiymətləndirmə növləri və üsulları
2. Mövzülar
3. Məzmun (fənnin məqsədi, məzmun xətti, standartlar, alt-standartlar)
4. Həftəlik dərs saatlarının miqdarı
5. Təlim strategiyaları
A) 1, 2, 4
B) 1, 3, 5
C) 2, 3, 5
D) 3, 4, 5
E) 2, 4, 5
3. KURİKULUMUN XÜSUSİYYƏTLƏRİNİ GÖSTƏRİN.
1. Şəxsiyyətyönümlü
2. Nəticəyönümlü
3. Təklifyönümlü
4. İnteqrativlik
5. Tələbyönümlü
6. Fənyönümlü
7. Bilikyönümlü
8. Müəllimyönümlü
A) 1, 3, 4, 7
B) 2, 5, 6, 8
C) 1, 2, 4, 5
D) 2, 3, 4, 5
E) 1, 2, 3, 4
4. AŞAĞIDAKI FİKİRLƏRDƏN HANSI DOĞRUDUR?
1. Məzmun standartları dərsin məqsədlərinin ifadə formalarından biridir
2. Fənn kurikulumlarında fənnin məzmunu standartlar şəklində ifadə olunur
3. Sinifdən sinfə keçdikcə alt – standartlar dəyişir
4. Hər sinif üzrə məzmun xətləri dəyişmir
A) 3, 4 B) 1, 2 C) 1,3 D) 2,3 E) 2,4
5. BİR ALT-STANDARTI REALLAŞDIRMAQ ÜÇÜN NEÇƏ TƏLİM NƏTİCƏSI MÜƏYYƏNLƏŞDİRMƏK OLAR?
A) Yalnız bir
B) Ən çoxu iki
C) Standart tələb etsə də, yalnız iki- üç
D) Standartın reallaşmasına xidmət edəcək qədər
E) Alt-standart əsasında təlim nəticəsi çıxarılmamalıdır
6. TƏRBİYƏ SİSTEMİNİN KOMPONENTLƏRİNƏ AİDDİR:
A) Tərbiyənin məqsədi
B) Tərbiyənin məzmunu
C) Tərbiyəvi işin forma və üsulları
D) Bütün cavablar doğrudur
E) Düzgün cavab yoxdur
7. MÜƏLLİMİN İNNOVATİV FƏALİYYƏTİNƏ AİD OLANLARI GÖSTƏRİN:
1. İnnovativ təlim və informasiya texnologiyalarını tətbiq edir
2. Yeni təlim üsulları yaradır
3. Təlim proresində şagirdə obyekt kimi yanaşır
4. İnkişafetdirici, diferensial və inteqrativ yanaşmaları tətbiq edir
5. Təlim prosesində şagirdlərə mövzu ilə bağlı daha çox məlumat verməyə çalışır
A) 1,3,4 B) 1,2,5 C) 3,4,5 D) 1,2,4 E) 1,3,5
8. PERSPEKTİV PLANLAŞDIRMAYA HANSI DAXİL DEYİL?
A) Məzmun standartlarına əsasən tədris vahidi və mövzuları müəyyənləşdirmək
B) İnteqrasiya imkanlarını müəyyən etmək
C) Motivasiya yaratmaq
D) Resurslar seçmək
E) Qiymətləndirmə növlərini müəyyənləşdirmək
9. AŞAĞIDA SADALANANLARDAN HANSI DİDAKTİK PRİNSİP DEYİL?
А) Fasiləsizlik B) Elmilik С) Varislik D) Sistemlilik Е) Şagirdlərin fəallığı
10. TƏLİM STRATEGİYALARINA AİD OLANLARI SEÇİN:
1. Təlim fəaliyyətinin planlaşdırılması
2. Qiymətləndirmə növləri
3. İş formaları
4. Təlimin nəticələri
5. Məzmun standartları
6. Üsullar
A) 1, 3, 4 B) 3, 4, 6 C) 1, 3, 6 D) 2, 3, 5 E) 1, 2, 3
11. FASİLİTASİYA NƏYƏ ƏSASLANIR? BİRİ SƏHVDİR:
A) Müəllim və şagirdlərin birgə əməkdaşlığı
B) Müəllim və şagirdlərin qarşılıqlı hörmət və etibarı
C) Şagirdlərdə öyrənmə motivasiyasının yaradılması
D) Şagirdlərə problemi həll etmək üçün kömək göstərilir və bəzi məqamlarda tapşırıq onların əvəzinə yerinə yetirilir
E) Qapalı suallardan daha çox açıq suallara üstünlük verilir
12. BİRİ FƏAL (İNTERAKTİV) TƏLİMİN MƏRHƏLƏSİDİR:
A) Qrup işinin təşkili
B) İş vərəqlərinin hazırlanması
C) Məlumat mübadiləsi
D) Veb-resurslardan istifadə
E) Şagirdlərdə tədqiqatçılıq bacarıqlarının formalaşdırılması
13. “VENN DİAQRAMI”NDAN NƏ MƏQSƏDLƏ İSTİFADƏ OLUNUR?
A) Çətin vəziyyətlərdə problemin bir neçə həlli yolunu tapmaq üçün
B) Məntiqi təfəkkürü inkişaf etdirmək, səhvləri müəyyən etmək üçün
C) Əşya və hadisələri müqayisə etmək, onların oxşar və fərqli cəhətlərini müəyyən etmək üçün
D) Şagirdlərdə əməkdaşlıq bacarıqlarının formalaşdırılması üçün
E) Şagirdlərin nitq qabiliyyətini inkişaf etdirmək üçün
14. TƏLİM ZAMANI ÜSULLAR SEÇİLƏRKƏN NƏYİ NƏZƏRƏ ALMAQ LAZIMDIR?
1. Şagirdlərin yaş səviyyəsini
2. Mövzunu
3. Ümumi təlim nəticələrini
4. Dərsin hansı mərhələsində istifadə olunacağını
5. Dərsin gözlənilən təlim nəticələrini
A) 1,4,5 B) 1,3,5 C) 2,4,5 D) 3,4,5 E) 1,2,3
15. BİRİ TƏDRİS RESURSUNA AİD DEYİL:
A) Elektron təlim vasitələri
B) Əyani vəsaitlər
C) Didaktik materiallar
D) Tədris planı
E) Test tapşırıqları
16. BUNLARDAN BİRİ MƏKTƏBDAXİLİ QİYMƏTLƏNDİRMƏNİN TƏRKİB HİSSƏSİ DEYİL?
A) Diaqnostik qiymətləndirmə
B) Formativ qiymətləndirmə
C) Milli qiymətləndirmə
D) Böyük summativ qiymətləndirmə
E) Kiçik summativ qiymətləndirmə
17. FORMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ NƏ VAXT APARILIR?
A) Təlim prosesinin əvvəlində
B) Kiçik summativ qiymətləndirmədən əvvəl
C) Dərs ilinin əvvəlindən başlayaraq gündəlik olaraq
D) Hər yarımilliyin sonunda
E) Yalnız tədris ilinin sonunda
18. “PORTFOLİO” NƏDİR?
A) Şagirdin davranışı barədə məlumatlar
B) Şagirdin təlim nailiyyətləri və inkişaf göstəricilərindən, pedaqoji heyətin rəy və tövsiyələrindən ibarət sənədlər toplusu
C) Şagirdin yazı işləri
D) Müəllimlərin şagird haqqında rəyləri
E) Şagirdin sağlamlıq göstəriciləri
19. DİAQNOSTİK QİYMƏTLƏNDİRMƏDƏ İSTIFADƏ OLUNAN VASİTƏLƏR HANSILARDIR?
A) Müşahidə, şagirdlərin şifahi cavabları
B) Tapşırıqlar, sorğu vərəqi
C) Şifahi təqdimat, testlər
D) Təqdimatlar, müşahidə
E) Müsahibə, şagirdlərin yazı işlərinin təhlili
20. KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏNİN (KSQ) XÜSUSİYYƏTLƏRİNİ SEÇİN:
1. Bəhs və ya bölmənin sonunda keçirilir
2. Qiymətləndirmə vasitələri məktəb rəhbərliyi tərəfindən hazırlanır
3. KSQ bir dərs ərzində keçirilir
4. Yarımilin sonunda keçirilir
5. Yarımillik qiymətə təsir etmir
A) 1,3 B) 2,4,5 C) 1,2,3 D) 3,4 E) 1,5




VARİANT 5.
1. KURİKULUM NƏDİR?
A) Təhsilin məzmunu, təşkili və qiymətləndirməsi ilə bağlı məsələləri özündə əks etdirən konseptual sənəddir.
B) Təlim məqsədlərinin dəqiq müəyyən olunması üçün zəmin yaradan sənəddir.
C) Təlimin məzmunu ilə bağlı məsələləri özündə əks etdirən konseptual sənəddir.
D) Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsini özündə əks etdirən sənəddir.
E) Müəllim fəaliyyətinin planlaşdırılmasına və idarə edilməsinə kömək edən sənəddir.
2. FƏNN KURİKULUMUNUN STRUKTURUNA AİD OLMAYANI SEÇİN:
A) Fənn üzrə ümumi təlim nəticələri
B) Təlim strategiyaları
C) Tədris planı
D) Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi
E) Məzmun standartlarının şərhi
3. KURİKULUMUN ƏSAS XÜSUSİYYƏTİ:
A) Qiymətləndirmə mexanizmləri müəyyən edilmişdir.
B) Fənyönümlüdür.
C) İnteqrasiya sistemli xarakter daşımır.
D) Müəllimyönümlüdür.
E) Bilikyönümlüdür.
4. MƏZMUN XƏTTİ NƏDİR?
A) Mənimsənilməsi nəzərdə tutulan təlim nailiyyətlərinin konkret bir səviyyəsidir.
B) Fənn üzrə ümumi təlim nəticələrinin reallaşmasını təmin etmək üçün müəyyən olunmuş məzmunun zəruri hissəsidir.
C) Təhsilalanların bilik və bacarıq səviyyəsinə qoyulmuş dövlət tələbidir.
D) Dərslikdəki mövzuların bölmələr üzrə qruplaşdırılmasıdır.
E)Təlim nəticələrinin reallaşdırılması səviyyəsini yoxlamaq üçün müəyyən olunmuş məzmunun zəruri hissəsidir.
5. TƏHSİL STANDARTI:
A) Təhsilalanların kompetensiyalarının məcmusudur.
B) Şagird nailiyyətlərinin keyfiyyət göstəricisidir.
C) Təhsilalanların nailiyyət səviyyəsinin ölçülməsi meyarıdır.
D) Təlim prosesində istifadə olunan metod və üsulların məcmusudur.
E) Təhsilalanların bilik, bacarıq və vərdişlərinin səviyyəsinə qoyulmuş dövlət tələbidir.
6. AŞAĞIDAKILARDAN BİRİ TƏLİMIN TƏŞKİLİNƏ VERİLƏN TƏLƏBLƏRƏ DAXİL DEYİL:
A) Pedaqoji prosesin tamlığı.
B) Yekun qiymətləndirmənin aparılması.
C) Təlimdə bərabər imkanların yaradılması.
D) Fəaliyyətin stimullaşdırılması.
E) Şagirdyönümlülük .
7. TƏHSİLALANLARIN MƏNƏVİ TƏRBİYƏSİNDƏ ƏSAS METOD:
A) Tənbeh etmək
B) İnandırmaq
C) Tapşırıq vermək
D) Məsuliyyətli işə cəlb etmək
E) Nəzarət etmək
8. PEDAQOJİ TEXNOLOGİYA:
A) Öyrənilən elm sahəsində ideyalar məcmusudur.
B) Pedaqoji fəaliyyətin nəticəsidir.
C) Tərbiyə məsələlərinə nəzəri yanaşmaların məcmusudur.
D) Qarşıya qoyulmuş məqsədlərə daha səmərəli yolla nail olunmasını təmin edən metodlar və vasitələr sistemidir.
E) Müəllimin qarşısına qoyulan tələblərdir.
9. TƏRBİYƏ SİSTEMİNİN KOMPONENTİ DEYİL:
A) Tərbiyənin məqsədi
B) Tolerantlığın formalaşdırılması
C) Tərbiyəvi işin forma və üsulları
D) Tərbiyənin məzmunu
E) Tərbiyənin prinsipləri
10. MÜƏLLİMLƏRİN İNNOVATİV FƏALİYYƏTİNIN NƏTİCƏSİNƏ AİD OLANLARI GÖSTƏRİN:
1. Təhsilin keyfiyyəti yüksəlir.
2. Təhsildən yayınma halları artır.
3. Təhsil müəssisəsinin nüfuzu artır.
4. Şagirdlərin kompetensiyasıartır.
5.Təhsil müəssisəsində psixoloji iqlim pisləşir.
A) 2, 3, 5 B) 1, 3, 5 C) 1, 3, 4 D) 1, 2, 3 E) 2, 3, 4
11. TƏLİM PROSESİNDƏ TAKSONOMİYALAR NƏYƏ XİDMƏT EDİR?
A) Gündəlik keçirilən dərslərin mövzularını müəyyənləşdirmək.
B) Dərsin bütün mərhələlərini tam şəkildə həyata keçirmək.
C) Təfəkkürün müxtəlif növlərini inkişaf etdirmək üçün tapşırıqlar tərtib etmək.
D) Şagirdlərin fəaliyyətini stimullaşdırmaq.
E) Şagirdlərdə öyrənməyə motivasiya yaratmaq.
12. CARİ PLANLAŞDIRMADA ƏN ÇOX BURAXILAN SƏHV hANSIDIR?
A) Dərslikdəki materialı mənimsətmək.
B) Dərsdə reallaşdırılacaq alt-standartları müəyyənləşdirmək.
C) İş vərəqlərini hazırlamaq.
D) Dərsin təlim nəticələrini müəyyənləşdirmək.
E) Dərsin təlim nəticələrinə uyğun tapşırıqlar hazırlamaq.
13. VARİANTLARDAN BİRİ FƏAL (İNTERAKTİV) TƏLİMİN xÜSUSİYYƏTİDİR:
A) Müəllim və şagirdlər arasında əks-əlaqənin yaradılması.
B) Hazır şəkildə əldə edilən biliklərin möhkəmləndirilməsi yolu ilə mənimsəmə
C) Yeni biliklərin müəllimin məlumatları və izahları vasitəsilə qavranılması.
D) Avtoritar metoda əsaslanır.
E) Hafizəyə əsaslanır.
14. NƏ ÜÇÜN MOTİVASİYA DÜŞÜNDÜRÜCÜ VƏ ƏQSƏDƏUYĞUN OLMALIDIR?
A) Tədqiqat prosesini çətinləşdirir.
B) Dərsin bütün mərhələlərini tam şəkildə həyata keçirməyə imkan yaradır.
C) Dərsin vaxtında başa çatmasına kömək edir.
D) Şagirdlərdə idrak fəallığı oyadır.
E) Tapşırıqları düzgün yerinə yetirməyə kömək edir.
15. PROBLEM SİTUASİYANIN YARADILMASI ZAMANI TEZ-TEZ MÜŞAHİDƏ OLUNAN SƏHVİ GÖSTƏRİN:
A) Problemin həlli müxtəlif fərziyyələr yaradır.
B) Qoyulan problemdə ziddiyyəti həll etmək tələb olunur.
C) Hər bir şagird öz bilik və təcrübəsindən istifadə etməklə problemin həlli yollarını tapmağa çalışır.
D) Problemin həlli xüsusi tədqiqat tələb etməlidir.
E) Müəllimin şagirdin qarşısına qoyduğu problem onun yaş səviyyəsinə uyğun gəlmir.
16. TƏLİM STRATEGİYALARINA AİD OLMAYANI GÖSTƏRİN:
A) Fənn üzrə təlimin təşkilinə verilən tələblərin təsviri
B) Forma və üsulların təkmilləşdirilməsi barədə tövsiyələr
C) Planlaşdırmaya dair nümunələr
D) Sinifdənkənar tədbirlərin təşkil edilməsi.
E) Məzmun standartlarının şərhi
17. DİAQNOSTİK QİYMƏTLƏNDİRMƏ NƏ VAXT APARILIR?
A ) Hər ayın əvvəlində
B) Dərs ilinin,bölmənin tədrisinin əvvəlində.
C) Bölmə və bəhslərin, yarımilin sonunda.
D) Təhsil səviyyələrini başa vurarkən.
E) Tədris ilinin sonunda.
18. FORMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏNİN MƏQSƏDİ:
A) Şagirdin təlim prosesində irəliləyişinin izlənilməsi.
B) Şagirdlərin ilkin bilik və bacarıq səviyyəsinin qiymətləndirilməsi.
C) Müəyyən olunmuş nəticələr əsasında şagirdlərin bacarıq və vərdişlərinin səviyyəsinin qiymətləndirilməsi.
D) Yarımilin və tədris ilinin sonunda şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətlərin qiymətləndirilməsi.
E) Bölmə üzrə mövzuların tədrisinin sonunda şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətlərin qiymətləndirilməsi.
19. BÖYÜK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏNİN (BSQ) XÜSUSİYYƏTLƏRİNİ SEÇIN:
1. Bəhs və ya bölmənin sonunda keçirilir.
2. Qiymətləndirmə vasitələri məktəb rəhbərliyi tərəfindən hazırlanır.
3. BSQ –nin keçirilmə tarixi fənn müəllimi tərəfindən müəyyən edilir.
4. Yarımilin sonunda keçirilir.
5. BSQ-nin keçirilmə tarixi illik planlaşmada nəzərdə tutulur.
A) 2,4,5 B) 1,3,5 C) 1,2,3 D)1,3,4 E) 2,3,4
20. SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏNİN MƏQSƏDLƏRİ:
1. Müəllimin tədris fəaliyyətini dəyərləndirmək.
2. Sinfin ilkin səviyyəsini müəyyənləşdirmək.
3. Məktəbdə təlimin səviyyəsini müəyyənləşdirmək.
4. Şagirdin təlim nailiyyətlərinin inkişafını gündəlik olaraq izləmək.
5. Təlimin hər hansı bir mərhələsində (tədris vahidinin, yarımilin, tədris ilinin sonunda) şagirdlərin nailiyyətlərini qiymətləndirmək.
A) 1, 2, 3 B) 2, 3, 5 C) 2, 4, 5 D) 1, 4, 5 E) 1, 3, 5